50 χρόνια από το ναυάγιο της θαλαμηγού "Carinthia V" στην Κεφαλονιά

Πριν 50 χρόνια (1 Νοεμβρίου 1971) βυθίζεται η πρωτοπόρος και εμβληματική θαλαμηγός “Carinthia V” ανοιχτά της Κεφαλονιάς  

Νεότερα στοιχεία και πιθανή ακολουθία των γεγονότων της βύθισης  

Σύμφωνα με τις δημοσιευμένες πληροφορίες, η εμβληματική, πολυτελής θαλαμηγός “Carinthia V” που ναυπηγήθηκε το έτος 1971 από την Lürssen, Bremen και αποτέλεσε έμπνευση για όλες τις σύγχρονες που ακολούθησαν, βυθίστηκε την 1 Νοεμβρίου 1971 (το ίδιο έτος της καθέλκυσης της), κατόπιν πρόσκρουσης σε ύφαλο στα αβαθή «Κάκαβα» στην θαλάσσια περιοχή της Σκάλας Κεφαλληνίας, σε άσχημες καιρικές συνθήκες. Το πρωτοπόρο για την εποχή του σκάφος με μοντέρνες γραμμές και υψηλή ταχύτητα (με διαστάσεις 68.9 x 9.1 x 2.7m και μέγιστη ταχύτητα 27 κόμβων), στάθηκε κακότυχο κατά τον πρώτο κιόλας πλου, ευτυχώς χωρίς απώλεια ανθρώπινης ζωής.  

Λίγο πριν το ναυάγιο συμπληρώσει 50 χρόνια παραμονής στον βυθό, μια εστιασμένη κατάδυση σε αυτό αλλά και ανάλυση των ευρημάτων, αποκαλύπτει την πιθανή ακολουθία των γεγονότων που οδήγησαν στην βύθιση του. Ουσιαστικά η κατάσταση του σκάφους μαρτυρεί το σημείο πρόσκρουσης αλλά και αυτό της εισροής υδάτων που εξελίχθηκε σε ανεξέλεγκτη βύθιση.  

Ο προσανατολισμός του σκάφους σήμερα είναι 210 μοίρες, πορεία που στην προέκταση της διατρέχει τα βραχώδη αβαθή «Κάκαβα» της Κεφαλονιάς που βρίσκονται βορειοανατολικά του ναυαγίου. Κατά την διάρκεια κατάδυσης στα αβαθή, σε απόσταση ενός μιλίου από αυτό βρέθηκε επί της υφαλοκορυφής ένα μικρό θραύσμα, προερχόμενο από αντικείμενο ελικοειδούς μορφής (πιθανά προπέλα σχετικά μεγάλου σκάφους) (Εικόνα 3). Φαίνεται πιθανό να είναι αυτό το σημείο που το σκάφος νικήθηκε από τα ταπεινά αλλά ύπουλα αβαθή, απλούς βράχους που έχουν γίνει η αιτία να χαθούν στην περιοχή πάμπολλα πλοία στο πέρασμα των αιώνων.  

Όπως διαπιστώθηκε κατά την κατάδυση στο ναυάγιο, σε όποιο σημείο των βράχων και αν προσέκρουσε το σκάφος, οι προπέλες υπέστησαν μεγάλες ζημιές από την σφοδρή σύγκρουση με τα πετρώματα, ενώ τα πηδάλια έσπασαν στην βάση τους και περιστράφηκαν ως προς τον νοητό εγκάρσιο άξονα (όχι τον άξονα κανονικής περιστροφής), έπληξαν και διέρρηξαν την γάστρα (Εικόνα 4). Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν σημαντικά ρήγματα στο κέλυφος, μπροστά και πίσω από τα πηδάλια - όταν αυτά βρίσκονται στην ευθεία θέση («θέση ισορροπίας» τους) (Εικόνα 5).  

Με βάση τον σχεδιασμό και την υδροδυναμική του σκάφους (ταχύ σκάφος με μεγάλο λόγο μήκους-πλάτους και ισχυρές μηχανές, με μέγιστη ταχύτητα γύρω στους 40 κόμβους) είναι βέβαιο ότι ακόμη και η «υπηρεσιακή» ταχύτητα πλεύσης του ήταν υψηλή. Επίσης από την στιγμή που προφανώς η ύπαρξη αβαθών δεν είχε γίνει αντιληπτή, θεωρείται λογικό να έπλεε σαν να διατρέχει ασφαλή ύδατα σε ανοιχτή περιοχή (τα αβαθή απέχουν περίπου 2 ν.μίλια από την πλησιέστερη ακτή).  

Η απόσταση λοιπόν του 1 ν.μιλίου που χωρίζει το πιθανό σημείο πρόσκρουσης από την σημερινή θέση του ναυαγίου, δεν φαίνεται ιδιαίτερα μεγάλη, και με δεδομένη την σχετικά περιορισμένη εισροή υδάτων (καθώς τα ρήγματα δεν ήταν μετωπικά), το σκάφος συνεχίζει να πλέει για κάποιο χρόνο σε ευθεία γραμμή (καθώς τα μπλοκαρισμένα πηδάλια δεν επηρεάζουν ουσιαστικά την πορεία του σκάφους). Σε αυτήν την χρονική περίοδο, με πηδάλια εκτός λειτουργίας και κατεστραμμένες έλικες, κυβερνήτης και πλήρωμα δεν μπορούν να χειρίσουν και η αλλαγή πορείας για προσέγγιση της ακτής και προσάραξη είναι αδύνατη. Εύλογα το πλήρωμα προσπαθεί να εντοπίσει τα σημεία εισροής και να απαντλήσει τα ύδατα, αλλά δεν μένει πολύς χρόνος, ενώ κάποια στιγμή μπορεί να σημειώθηκε και απώλεια ηλεκτρικής ισχύος.  

Σιγά σιγά το σκάφος αρχίζει να καθίζει στο νερό και η ευστάθεια κλονίζεται. Από την σημερινή ανεστραμμένη θέση του σκάφους (Εικόνα 6) φαίνεται ότι αφού αυτό είχε βρεθεί κάτω από την επιφάνεια και κατά την προσέγγιση στον βυθό σε βάθος περίπου -60μ., άρχισε να περιστρέφεται δεξιά γύρω από τον διαμήκη άξονα με αποτέλεσμα η υπερκατασκευή να συντριβεί στον πυθμένα (Εικόνα 7, είναι εμφανείς οι χαρακτηριστικές λευκές «γρίλιες» της γέφυρας και του χώρου διαμονής). Οι άλλοτε υπερσύγχρονοι και πολυτελείς χώροι του σκάφους που φιλοδοξούσε να κυριεύσει τις θάλασσες αλλά και το μυαλό των επιβατών του, αποτελούν τώρα κομμάτια ματαιοδοξίας διασκορπισμένα στον ζοφερό πυθμένα.     

Ένα μόνο μέρος του σκάφους διατηρεί ακόμη ένα στοιχείο κίνησης στο σκοτάδι του βυθού, τα πτερύγια σταθερότητας (σταθεροποιητές), τα οποία δεν φαίνεται να φέρουν σημαντικές ζημιές. Το “Carinthia V” ήταν ένα σκάφος γρήγορο αλλά με μικρό πλάτος, επομένως ήταν αρκετά επιρρεπές στην κύλιση (rolling), την κίνηση περιστροφής γύρω από τον διαμήκη άξονα ενός σκάφους λόγω των κυμάτων κυρίως (αλλά και του ανέμου), η οποία μπορεί να προκαλέσει ναυτία στους επιβάτες. Καθώς μιλάμε για μια πολυτελή θαλαμηγό υψηλής ταχύτητας και με μοντέρνες γραμμές, η κύλιση έπρεπε να μην αποτελεί ενόχληση για τους επισκέπτες, για αυτόν τον λόγο διέθετε πτερύγια σταθερότητας στα ύφαλα, ένα σε κάθε πλευρά, στο μέσον περίπου της γάστρας. Τα πτερύγια αυτά χρησιμοποιούνται για να μειώνουν την κύλιση και είναι περισσότερο αποτελεσματικά σε υψηλότερες ταχύτητες, άρα θα ήταν χρησιμότερα κατά την πλεύση. Όμως στο ναυάγιο φαίνεται ότι έχουν περιστραφεί και μάλιστα στον μέγιστο επιτρεπόμενο βαθμό, κάτι που μπορεί να μαρτυρεί την απέλπιδα προσπάθεια για έλεγχο του σκάφους κατά την απώλεια χειρισμού και ευστάθειας.  

Μια ακόμη έκπληξη αποτελούν τα Λεοντόψαρα που βρίσκονται στο ναυάγιο σε βάθος -60μ. περίπου και θερμοκρασίες 18oC, φυσικά σε μικρότερα μεγέθη από τα άτομα που βρίσκουμε σε ρηχότερα νερά..  

Πιθανή ακολουθία των γεγονότων:  

Το “Carinthia V” ταξιδεύει με ταχύτητα πλεύσης, με πορεία 210 μοιρών. Διασχίζοντας της περιοχή των αβαθών Κάκαβα, ανοιχτά του νοτιοανατολικού άκρου της Κεφαλληνίας, και ενώ η τρόπιδα περνά ανάμεσα από τις υφαλοκορυφές, οι προπέλες και τα πηδάλια προσκρούουν σε αυτές με αποτέλεσμα να υποστούν σοβαρές ζημιές και να τεθούν εκτός λειτουργίας. Συγκεκριμένα αποσπώνται τμήματα από τις προπέλες (με την δεξιότερη να λείπει σήμερα από το σκάφος), ενώ τα πηδάλια περιστρέφονται ως προς τον εγκάρσιο νοητό άξονα (όχι προς τον κάθετο άξονα κανονικής περιστροφής τους), εισχωρούν στην γάστρα προκαλώντας ρήγματα σε δύο σημεία επί της αξονικής γραμμής του σκάφους (μπροστά και πίσω από το κάθε πηδάλιο). (Εικόνες 2, 3, 4, 5)  

Τα πηδάλια δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν πλέον αλλά διατηρούν την αρχική ευθεία θέση τους ώστε δεν επηρεάζεται ουσιαστικά η πορεία του σκάφους. Ύδατα εισχωρούν στο εσωτερικό και προκαλούν μείωση της ταχύτητας. Το “Carinthia V” διανύει περίπου ένα ναυτικό μίλι από το σημείο της πρόσκρουσης και πλέον βυθίζεται. Κατά την άφιξη στον βυθό σε βάθος περίπου -60μ. το σκάφος περιστρέφεται δεξιά γύρω από τον διαμήκη άξονα και η υπερκατασκευή συντρίβεται στον πυθμένα. (Εικόνες 6, 7)  

Το ναυάγιο αποτελεί άλλο ένα μνημείο στο μεγάλο μουσείο του Ωκεανού, και η επίσκεψη σε αυτό το πρωτοπόρο για το είδος του σκάφος, αποτελεί ξεχωριστή εμπειρία. Είναι εύκολα προσβάσιμο αλλά βρίσκεται σε βαθιά νερά στην ανοιχτή θάλασσα, η ασφαλής κατάδυση σε αυτό είναι αρκετά απαιτητική και χρειάζεται κατάλληλη προετοιμασία προχωρημένου επιπέδου και διαδικασίες τεχνικής κατάδυσης, και ιδανικά συνοδούς επιφανείας.  

Τηλέμαχος Μπεριάτος  

Ιούλιος 2021  

Εικόνες, Πηγές:  

1. Φωτογραφία του “Carinthia V”, Port canto, Cannes 1971 (Διαδίκτυο)  

2. Σκίτσο του διάδοχου “Carinthia VI”, 1972 (σχεδόν «αδερφού» πλοίου, καθώς έγιναν βελτιώσεις και αυξήθηκε ελάχιστα το μήκος) (Διαδίκτυο)  

3. Θραύσμα ελικοειδούς μορφής σε σημείο του υφάλου Κάκαβα Κεφαλληνίας (Φωτογραφία: Τηλ.Μπεριάτος, 2021)  

4. Βλάβες στις προπέλες και στα πηδάλια κατόπιν πρόσκρουσης (Φωτογραφία: Τηλ.Μπεριάτος, 2021)  

5. Ρήγματα στο κέλυφος κατόπιν θραύσης των αξόνων των πηδαλίων, λόγω πρόσκρουσης (Φωτογραφία: Τηλ.Μπεριάτος, 2021)  

6. Aνεστραμμένη θέση του σκάφους στον τόπο του ναυαγίου (Φωτογραφία: Τηλ.Μπεριάτος, 2021)  

7. Συντρίμμια της υπερκατασκευή, είναι εμφανείς οι χαρακτηριστικές λευκές «γρίλιες» της γέφυρας και του χώρου διαμονής (Φωτογραφία: Τηλ.Μπεριάτος, 2021)  

(είναι ελεύθερη η αναδημοσίευση όλου ή μέρους αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αναφέρεται η πηγή)